Κουτσουρεμένη η βάση συνομιλιών

Εξαφάνισαν από την έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ την «μία ιθαγένεια»

Του Κώστα Βενιζέλου

Ο οδικός χάρτης ισχύει ανεξάρτητα εάν υπάρχουν δυσκολίες και προβλήματα στη διαδικασία, διαμηνύουν τα Ηνωμένα Έθνη προς όλους τους εμπλεκόμενους

Κουτσούρεψε τη βάση των διαπραγματεύσεων ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στην τελευταία του έκθεση για το Κυπριακό, την οποία υπέβαλε την περασμένη εβδομάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Σκοπίμως και θέλοντας προφανώς να προετοιμάσει το έδαφος, να καταγράψει αντιδράσεις, αλλά και να ικανοποιήσει την τουρκική πλευρά, έχει εξαφανίσει από το γνωστό και επαναλαμβανόμενο «ποίημα» της βάσης των συνομιλιών, «τη μία ιθαγένεια». Στα συμπεράσματα της έκθεσης, που είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι του εγγράφου, ο γενικός γραμματέας σημειώνει πως «για να επανενωθεί η Κύπρος πρέπει να υπάρξει μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με δύο ισότιμα συνιστώντα μέρη, με μία κυριαρχία και μία διεθνή προσωπικότητα όπως προβλέπεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας». Περαιτέρω, και ούτε αυτό μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο, γίνεται αναφορά και «σε δύο συνιστώντα μέρη».

Για την εξαφάνιση της μίας ιθαγένειας δεν καταγράφηκε οποιαδήποτε αντίδραση της Λευκωσίας, η οποία γενικά δεν έχει σχολιάσει την έκθεση του κ. Μπαν Κι Μουν. Είναι, όμως, προφανές, σύμφωνα με ξένη διπλωματική πηγή, ότι η μη αναφορά στη μία ιθαγένεια συνδέεται με την τουρκική θέση για χωριστές ιθαγένειες των συνιστώντων κρατιδίων και της κεντρικής κυβέρνησης. Είναι πρόδηλο πως αυτή η κίνηση, αν πέσει στα μαλακά, θα αποτελέσει ένα ακόμη «κεκτημένο» της διαδικασίας και διαφοροποίηση της βάσης των συνομιλιών. Η ιστορία του Κυπριακού άλλωστε είναι γεμάτη από «τυχαίες παραλείψεις» και πολλές «εποικοδομητικές ασάφειες».

Περαιτέρω, είναι σαφές ότι ο γενικός γραμματέας, ουσιαστικά μέσα από την έκθεσή του αυτή, δεν εκ φράζει μόνο ελπίδα και προσδοκία για τα επόμενα βήματα, αλλά ουσιαστικά ζητά, απαιτεί να γίνουν κινήσεις προς την κατεύθυνση των σχεδιασμών των Ηνωμένων Εθνών. Δηλαδή, στην πραγματοποίηση της τριμερούς συνάντησης του Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη, η οποία ουσιαστικά θα αποτελέσει τον τελευταίο σταθμό για την εξαγγελία της διεθνούς διάσκεψης. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν προετοιμάσει το έδαφος για την εξαγγελία αυτή, σπεύδοντας να καταγράψουν συμφωνίες σε μια σειρά ζητήματα αλλά και συγκλίσεις. Χωρίς να αποφεύγουν να αναφερθούν και σε διαφωνίες. Οι αναφορές σε συμφωνία στις διεθνείς συνθήκες γίνονται καθώς θα χρησιμοποιηθούν όταν θα γίνεται ταμείο, ώστε να δικαιολογείται η σύγκληση διεθνούς διάσκεψης. Ο γενικός γραμματέας του διεθνούς οργανισμού σημειώνει ότι επιτεύχθηκε σύγκλιση επί της αρχής της αντιπροσώπευσης στο εξωτερικό. Υποστηρίζει δε πως οι πλευρές έφθασαν σε συμφωνία επί των διεθνών συνθηκών που θα είναι δεσμευτικές για την ενωμένη Κύπρο. Τι περιλαμβάνει αυτή η συμφωνία; Σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε αποδεκτό ότι οι συνθήκες που δεν περιλήφθηκαν στο απορριφθέν σχέδιο Ανάν, και που αφορούσαν περισσότερο το ψευδοκράτος, δεν θα περιληφθούν στον κατάλογο. Οι υπόλοιπες συμφωνίες του ψευδοκράτους γίνονται αποδεκτές; Μπορεί να ανοίξει εκ νέου θέμα στο ζήτημα τούτο η Λευκωσία; Να αμφισβητήσει, δηλαδή, συνθήκες που ο Άλβαρο Ντε Σότο περιέλαβε το 2004 στο σχέδιο Ανάν; Ο γενικός γραμματέας αναφέρεται σε συμφωνία και όχι σε συγκλίσεις, και τούτο μπορεί να ερμηνευθεί πως δεν αναμένεται να ανοίξει ξανά προς συζήτηση. Περαιτέρω θεωρεί λίγο-πολύ κλειστό το θέμα της Οικονομίας.

Με αυτό το οπλοστάσιο και ό,τι άλλο προκύψει μέχρι τον Οκτώβριο θα προχωρήσει ο γενικός γραμματέας για τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης μέχρι το τέλος του χρόνου. Κι αυτό ενώ στη Λευκωσία θεωρούν πως η γενική εικόνα στις συνομιλίες δεν δικαιολογεί μια τέτοια εξέλιξη, καθώς μετά τη Γενεύη η στάση των Τούρκων έχει γίνει πιο σκληρή. Αυτές τις παραμέτρους, ωστόσο, δεν τις λαμβάνει υπόψη η Γραμματεία του ΟΗΕ: Ο σχεδιασμός προχωρεί με βάση τον οδικό χάρτη.

Δεν υπήρξε αντίδραση στην έκθεση

Η έκθεση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών δεν έτυχε δημόσιου σχολιασμού από την Κυβέρνηση. Τούτο ενδεχομένως να οφείλεται στο γεγονός ότι συνέπεσε με άλλες εσωτερικές εξελίξεις. Η οικονομική κρίση, οι υποβαθμίσεις και η φονική έκρηξη στο Μαρί, έχουν ουσιαστικά καλύψει οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες και απέσπασαν πλήρως την προσοχή της Κυβέρνησης, η οποία ασφαλώς και έχει εσωτερικά αξιολογήσει το περιεχόμενό της. Είναι, όμως, αυτό, δηλαδή η μη αντίδραση και μήνυμα προς Οηέδες, πως όταν υπάρχουν εξελίξεις σε άλλα μεγάλα ζητήματα μπορούν να κινούνται πιο… ελεύθερα;

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ό Φιλελεύθερος", 14/8/2011